Afgelopen week belde een eigenaar van een jonge hond op met de vraag wat de mogelijkheden zijn van de behandeling van een afgebroken hoektand. Hij had diverse praktijken gebeld en als antwoord kreeg hij steevast: extractie (trekken van de hoektand). Het was de dag ervoor gebeurd en het betrof hier een hond van 1 jaar. Het wortelkanaal was open.
Goed nieuws voor de eigenaar: de tand kon behouden worden!
Een ongeluk zit vaak in een klein hoekje. De kinderen spelen bijvoorbeeld met een hockeybal en de hond probeert deze te vangen. Of de hond speelt met stenen of knaagt op te hard speelgoed zoals hertengeweien, koeienhoorns of schenkels. Daarbij is de kans groot dat er een of meerdere tanden of kiezen breken.
Bij de kat zien we het meest gebroken hoektanden. Oorzaken bij de kat zijn valpartijen, aanrijding of vechtpartij.
Er zijn twee soorten fracturen van de kroon van een tand of kies mogelijk:
- een gesloten fractuur
- een open fractuur
Bij een gesloten fractuur is het wortelkanaal (met tandzenuw en bloedvaten) niet open en bij een open fractuur is dit wel het geval.
Een open fractuur is een pijnlijke aandoening, hoewel de hond of kat zelden pijnklachten vertoont. Wanneer door de fractuur het wortelkanaal geopend is sterft op termijn de tandzenuw af door infectie vanwege bacteriën en ontstaat er een abces aan de wortelpunt.
Een wortelpuntabces is pijnlijk en kan zich uitten door zwelling aan de kaak of een fistelopening in het tandvlees.
een afgebroken tand of kies is pijnlijk en moet behandeld worden
Een afgebroken tand of kies moet behandeld worden.
Welke behandeling mogelijk is hangt onder andere af van: de leeftijd van het dier, het gebruiksdoel (bijvoorbeeld show of werkhond), hoe lang de fractuur bestaat, hoeveelheid kroon nog over is van tand/kies en of het een open of gesloten fractuur is.
Behandelingsmogelijkheden van een afgebroken tand/kies zijn:
- extractie (trekken van tand/kies)
- wortelkanaalbehandeling
- aanbrengen van een dentale sealer (sealen).
Een extractie is altijd een goede mogelijkheid om een afgebroken tand/kies te behandelen.
Soms is het echter de wens van de eigenaar om de tand/kies te behouden. Financiële overwegingen spelen natuurlijk ook een rol; een extractie is vaak goedkoper dan een wortelkanaalbehandeling.
Een open fractuur van een tand/kies bij een jong dier onder 14 maanden is een tandheelkundig spoedgeval als de eigenaar de tand/kies wil behouden.
De fractuur mag echter niet ouder zijn dan 48 uur. Na 48 uur heeft de afgebroken tand/kies bij een dier onder 1 jaar een slecht vooruitzicht.
Na 48 uur heeft de afgebroken tand bij een jong dier een slecht vooruitzicht
Een wortelkanaalbehandeling houdt in dat het wortelkanaal wordt gereinigd met vijlen en spoelvloeistoffen. Vervolgens wordt het wortelkanaal gevuld met tandheelkundig materiaal zoals rubber stiften en wortelkanaalcement. Vervolgens wordt er een tweelaags vulling aangebracht om het wortelkanaal af te sluiten.
De hond ouder dan 1 ½ jaar met een open fractuur van een tand/kies is in principe geen spoedgeval. Deze kan behandeld worden met een wortelkanaalbehandeling.
wortelkanaalbehandeling bij een hond.
Bij de kat kunnen uitsluitend de hoektanden behandeld worden, de kiezen en snijtanden helaas niet.
Het sealen van een tand/kies is uitsluitend mogelijk bij een gesloten fractuur waarbij op de röntgenfoto aan de wortelpunt geen ontsteking zichtbaar is. Op de fractuurplaats van de kroon wordt een dentale sealer aangebracht om de tand/kies te beschermen tegen infectie en pijnprikkels.
De bewuste hond van 12 maanden is behandeld met een vulling in de hoektand. Er is een afspraak gemaakt voor een controle over 6 maanden. Er is een goede kans dat de hoektand vitaal blijft.
Eigenaar en hond tevreden!
Diergeneeskundig Verwijscentrum Belgisch Park
Frans Knaake